Θεραπευτικές Μέθοδοι

Η προσέγγιση αυτή έχει να κάνει με το γευστικό σύστημα, όπου η πρόσληψη δηλαδή των γευστικών ερεθισμάτων και η επεξεργασία αυτών από τον εγκέφαλο, επηρεάζουν αισθητικοκινητικά το παιδί και κατ’ επέκταση επηρεάζονται και οι άλλοι σημαντικοί τομείς, όπως η ομιλία, η στάση κ.ά.

Ο πρωταρχικός στοματο-κινητικός μηχανισμός, το πρότυπο δηλαδή την απομύζησης-κατάποσης-αναπνοής, παίζει σημαντικότατο ρόλο στην αισθητικο-κινητική οργάνωση του παιδιού και μπορεί σαφέστατα να επηρεάσει και τομείς όπως το λογο, την ομιλία, τη σίτιση, αλλά και τομείς που δε σχετίζονται με το στόμα, όπως το στασικό έλεγχο, τον οπτικο-κινητικό συντονισμό (eye-hand coordination), τη συναισθηματική ωριμότητα.

Ενώ οι στοματοπροσωπικές προσεγγίσεις για παιδιά με νευρολογικά προβλήματα στοχεύουν κυρίως σε δυσλειτουργική σίτιση, πρόσφατες κλινικές μελέτες με παιδιά που παρουσιάζουν αναπτυξιακή καθυστέρηση ή/ και δυσλειτουργία αισθητηριακής επεξεργασίας έδειξαν πως υπάρχει μία σοβαρή συσχέτιση μεταξύ στοματοπροσωπικής και αναπνευστικής δυσλειτουργίας με πολλά και διάφορα προβλήματα αισθητηριακής ολοκλήρωσης και αισθητικοκινητικά προβλήματα.

Το πρωτόκολλο M.O.R.E περιλαμβάνει τη συσχέτιση μεταξύ του συγχρονισμού απομύζηση/κατάποση/αναπνοή (ΑΚΑ) με τη συμπεριφορά, τη μάθηση, την στασική ανάπτυξη, τη σίτιση, την επικοινωνία, την εγρήγορση, την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη, ακόμα και με τα κοινά προβλήματα υγείας σε παιδιά. Κατόπιν αναλύει τη συσχέτιση αυτών των πληροφοριών με θεραπευτική παρέμβαση σε παιδιά που παρουσιάζουν αναπτυξιακές διαταραχές και διαταραχές αισθητηριακής επεξεργασίας, κλινικά παραδείγματα και εργαστήρια. Τέλος δίνει στρατηγικές για γραπτή αναφορά αυτών των δυσκολιών και καθοδήγηση για την ανάπτυξη προγραμμάτων θεραπείας.

Πηγή: pedin.gr

Το TEACCH (μεταφράζεται "Θεραπεία και Εκπαίδευση Παιδιών με Αυτισμό και Διαταραχές Επικοινωνίας") αποτελεί ένα πρόγραμμα εναλλακτικής εκπαίδευσης, για παιδιά με διαταραχές του αυτιστικού φάσματος, που ενσωματώνει παρεμβάσεις σε περιβάλλον, ημερήσιο πρόγραμμα και αντικείμενο εργασίας, και επικοινωνία.

Το TEACCH (Treatment and Εducation of Autistic and Communication Handicapped Children) πρόκειται για ένα κρατικό πρόγραμμα, που υλοποιήθηκε το 1972 στην Ψυχιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας των ΗΠΑ ως συνέχεια μίας ερευνητικής δουλειάς, που είχε αρχίσει από το 1966.

Τα 4 βασικά στοιχεία του TEACCH:

1. Η φυσική δόμηση του περιβάλλοντος.

• Αφορά στον τρόπο οργάνωσης του περιβάλλοντος. Δόμηση δεν σημαίνει κατά ανάγκη ομοιομορφία.

Όπως σε όλα τα σπίτια έτσι και οι σχολικές τάξεις δεν μπορεί να είναι παντελώς ίδιες, γιατί ασφαλώς κάθε τάξη θα έχει διαφορετικά έπιπλα, αντικείμενα κ.ο.κ.. Δομημένη τάξη είναι η τάξη εκείνη, που με την πρώτη ματιά γίνεται κατανοητό ποια δραστηριότητα φιλοξενεί και σε ποιο σημείο. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό, να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά με αυτισμό να μπορούν να παραμένουν για κάποιο χρονικό διάστημα σε ένα μέρος. Στη δομημένη τάξη πρέπει να υπάρχει ένας χώρος για ομαδικέςδραστηριότητες, όπως επίσης και ένας χώρος για ατομική απασχόληση ή εργασία. Για αυτό τον λόγο προϋπόθεση είναι το κατάλληλο μέγεθος του χώρου. Είναι αναγκαίο ο εκπαιδευτικός να έχει άμεση οπτική επαφή με τον χώρο εργασίας του μαθητή. Τοποθετώντας κατάλληλα έπιπλα βοηθάμε τα παιδιά να κατανοήσουν τον χώρο, όπου θα κάνουν μία δραστηριότητα, δημιουργώντας ταυτόχρονα συνθήκες εύκολης μετάβασης από τη μία δραστηριότητα σε άλλη. Επιπλέον, από έναν δομημένο χώρο, το παιδί δεν μπορεί να φύγει παρά μόνο από ένα σημείο. Το γεγονός αυτό βοηθά τον εκπαιδευτικό να προλάβει το παιδί, αν προσπαθήσει να απομακρυνθεί πριν ολοκληρώσει τη εργασία του και επίσης να το προστατέψει. Αν οι μαθητές δεν εκπαιδευτούν νωρίς να μπορούν να κάθονται σε ένα μέρος είναι πολύ δύσκολο να τους ελέγξει κανείς αργότερα π.χ. στην εφηβεία ή την ενήλικη ζωή, όταν η σωματική ανάπτυξη και η δύναμη δεν επιτρέπει στον εκπαιδευτικό να ελέγξει με ευκολία το άτομο. Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι περιοχές διδασκαλίας, οι χώροι δόμησης μιας τάξης. Κάθε χώρος έχει τη ιδιαίτερη σημασία του.

Η δομημένη τάξη:

• Περιοχή διδασκαλίας
• Περιοχή ανεξάρτητης εργασίας
• Περιοχή ελεύθερου παιχνιδιού
• Περιοχή δομημένου παιχνιδιού
• Περιοχή φαγητού
• Περιοχή ομαδικής εργασίας
• Περιοχή μεταβατική

2. Το ατομικό ημερήσιο πρόγραμμα. 

• Βοηθά το παιδί να κατανοήσει τι δραστηριότητες θα κάνει κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Το πρόγραμμα έχει διαφορετική μορφή ανάλογα με το παιδί και τις δυνατότητές του και είναι αυστηρά εξατομικευμένο. Για τα παιδιά, που διαβάζουν, οι δραστηριότητες σημειώνονται γραπτά. Για τα παιδιά που δε διαβάζουν χρησιμοποιούνται φωτογραφίες, σκίτσα, σχήματα ή τα ίδια τα αντικείμενα. Οι αλλαγές, που για τα παιδιά με αυτισμό αποτελούν προβλήματα εξαιτίας της ανάγκης για ομοιομορφία, είναι αναπόφευκτες. Σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να προειδοποιούμε το παιδί για την αλλαγή και είναι ιδιαίτερα βοηθητικό να αντικαθιστούμε οπτικά (με εικόνες) την αλλαγή της δραστηριότητας. Όταν το παιδί φτάνει το πρωί στο σχολείο βλέπει το πρόγραμμα του και ξέρει τι θα κάνει. Ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα μπορεί να περιλαμβάνει:

• Ελεύθερο παιχνίδι
• Δουλειά με τον δάσκαλο
• Δομημένο παιχνίδι (αξιοποιούμε τα ενδιαφέροντα του παιδιού)
• Ελεύθερο παιχνίδι (επανάληψη)
• Ατομική εργασία
• Τουαλέτα
• Φαγητό
• Εξωτερικές δραστηριότητες (στην αυλή)
• Ατομική εργασία
• Δουλειά με τον δάσκαλο (επανάληψη)
• Κολατσιό
• Τουαλέτα (επανάληψη)
• Σπίτι

3. Το σύστημα ατομικής εργασίας.

• Αποτελεί έναν τρόπο οργάνωσης μίας δραστηριότητας στο σχολείο ή στο σπίτι, ώστε το άτομο με αυτισμό να μπορεί να το εφαρμόσει.

Τα ερωτήματα στα οποία δίνει απάντηση το σύστημα ατομικής εργασίας είναι:

• - Τι δουλειά θα κάνω; - Πού και πότε θα την κάνω; - Πόση θα κάνω; - Πώς ξέρω ότι τελείωσα; - Τι ακολουθεί και τι κάνω μετά;

4. Η οπτική παρουσίαση των δραστηριοτήτων

• Αποτελεί ένα σύστημα επικοινωνίας για το παιδί που του επιτρέπει να κάνει μόνο του γνωστές τις ανάγκες του σε κάποιον άλλο.

Παρουσιάζονται οπτικά ερεθίσματα, για να είναι σαφές το κάθε τι από το παιδί και για να δοθεί έμφαση στις σημαντικές πληροφορίες. Για να επιτευχθεί αυτό ακολουθούνται τα εξής 3 στάδια:

• Οπτική οργάνωση (τοποθέτηση των υλικών σε χωριστά κουτιά)
• Οπτικές οδηγίες (ο τρόπος που θα ασχοληθεί με τα υλικά)
• Οπτική σαφήνεια (σηματοδότηση σκοπού δραστηριότητας, π.χ. κωδικοποίηση με χρώματα, ετικέτες).