Μάης, ο τελευταίος μήνας της άνοιξης και ο μήνας της προετοιμασίας για την επόμενη σχολική χρονιά! Ο φετινός Μάιος βέβαια είναι αρκετά διαφορετικός από τους προηγούμενους. Με τα σχολεία να είναι κλειστά όλο το βάρος της προετοιμασίας για την επόμενη σχολική χρονιά «πέφτει» επάνω στους γονείς, κυρίως σε εκείνους που τα αγγελούδια τους θα φοιτήσουν στην Α’ Δημοτικού. Αυτή η μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο Δημοτικό αγχώνει πολλούς γονείς που αναρωτιούνται αν είναι τα παιδιά τους έτοιμα για αυτή. Αν θα ολοκληρώσουν τη χρονιά άνετα ή θα δυσκολευτούν και πόσο. Αν έχουν όλες εκείνες τις δεξιότητες που απαιτούνται για να φοιτήσουν χωρίς δυσκολία στην πρώτη Δημοτικού.
Ποιες είναι όμως εκείνες οι ικανότητες και δεξιότητες που πρέπει να έχει κατακτήσει το παιδί για να θεωρείται έτοιμο να φοιτήσει στην Α’ Δημοτικού; Οι βασικότερες σύμφωνα με τα τεστ σχολικής ετοιμότητας είναι:
- η κατανόηση των σχημάτων του λόγου (μεταφορές, παρομοιώσεις)
- η εξαγωγή λογικών συμπερασμάτων (π.χ. "Γιατί δεν περνάμε το δρόμο χωρίς να κοιτάξουμε αριστερά και δεξιά; Γιατί μπορεί να μας χτυπήσει ένα όχημα")
- η αναλογική σκέψη (π.χ. "Το γλειφιτζούρι είναι γλυκό, το λεμόνι είναι ... ξινό")
- ο εντοπισμός κοινών σημείων μεταξύ αντικειμένων ή εννοιών (π.χ. "Τι κοινό έχει το σχοινί με το φίδι; Είναι και τα δύο μακριά")
- η φωνολογική ενημερότητα (συλλαβική και φωνημική επίγνωση)
- η αντιγραφή σχημάτων
- η οπτική διάκριση
- η διάκριση μεταξύ των εννοιών «Αριστερά Δεξιά», «Πάνω Κάτω»
- η διάκριση μεταξύ των εννοιών «χτες-σήμερα-αύριο», «πριν-τώρα-μετά»
- η καθαρή άρθρωση
- η ορθή γραμματικοσυντακτική δομή του αυθόρμητου λόγου
- η ανάκληση 5 εικόνων, λέξεων ή αριθμών
- η συγκέντρωση προσοχής
- η κοινωνικοποίηση με άλλα παιδιά
- η κατανόηση των εκφράσεων του προσώπου και της γλώσσας του σώματος.
Οι πρώτες τέσσερις δεξιότητες είναι απαραίτητες για την κατάκτηση της ανάγνωσης, συγκεκριμένα για την κατανόηση όσων διαβάζει ένα παιδί. Η φωνολογική ενημερότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ομαλή κατάκτηση της αναγνωστικής ευχέρειας (ακρίβεια και ταχύτητα). Οι επόμενες δύο δεξιότητες είναι απαραίτητες για την κατάκτηση της γραφής. Οι δεξιότητες της διάκρισης των χωροχρονικών εννοιών είναι απαραίτητες για τον προσανατολισμό του παιδιού στο χώρο και το χρόνο. Η καθαρή άρθρωση καθώς και η σωστή γραμματικοσυντακτική δομή των προτάσεων είναι βασικές προϋποθέσεις για την αποφυγή εμφάνισης δυσκολιών μάθησης. Οι ικανότητες ανάκλησης λέξεων, εικόνων ή αριθμών και συγκέντρωσης προσοχής είναι σημαντικές για την ανταπόκριση του παιδιού στις απαιτήσεις του σχολικού περιβάλλοντος. Τέλος, οι δύο τελευταίες δεξιότητες είναι απαραίτητες για την αλληλεπίδραση του παιδιού με τους συμμαθητές του.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν παραδείγματα (βασισμένα σε τεστ σχολικής ετοιμότητας) και όχι δοκιμασίες αξιολόγησης ή πρόγραμμα παρέμβασης. Είναι σημαντικό να απευθυνθείτε σ’ έναν ειδικό για μία ολοκληρωμένη αξιολόγηση σε περίπτωση που κάτι σας προβληματίζει στην ανάπτυξη των ικανοτήτων και δεξιοτήτων του παιδιού σας.
Συνήθως τα παιδιά είναι ενθουσιασμένα με τη μετάβασή τους από το νηπιαγωγείο στο Δημοτικό. Καινούριοι φίλοι, καινούριοι δάσκαλοι, καινούρια βιβλία, καινούρια γραφική ύλη, καινούρια τσάντα! Αχ, αυτή η καινούρια τσάντα που σηματοδοτεί πως πλέον είναι και εκείνα «μεγάλοι»! Περάστε ένα όμορφο και ήρεμο καλοκαίρι με τα παιδιά σας. Διαβάστε βιβλία μαζί τους. Παίξτε παιχνίδια που βοηθούν στην ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων. Αναθέστε τους ευθύνες (π.χ. να συμμαζέψουν τα παιχνίδια τους, να στρώσουν το τραπέζι). Εκμεταλλευτείτε κάθε ευκαιρία για παιχνίδι και συζήτηση και μια νέα γεμάτη σχολική χρονιά που θα κυλίσει ομαλά σας περιμένει!
«Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια αναδημοσίευσης- αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής- αποσπασματικής αναδημοσίευσης.»